در این همایش مناظره منصفانه‌ای میان طرفداران اصلی و کارشناسان برگزار شد که طی آن هر یک از طرفین در رابطه با موضوعاتی نظیر اعتقاد رئیس عرفان حلقه به تقدس شیطان، آیا شیطان مأموریت گمراهی انسان را از سوی خدا دریافت کرده است و جایگاه شیطان در گمراهی و ضلالت انسان توسط حجت‌الاسلام محرابی به عنوان مخالف و ایرج عمیدی به عنوان موافق پاسخ داده شد.

در ادامه گزیده‌ای از مطالب مطرح شده در همایش «شیطان از دیدگاه عرفان حلقه» که به مدت دو ساعت و نیم به طول انجامید، می‌آید:

*خداوند با علم خویش از باطن بندگانش آگاه است

حجت‌الاسلام محرابی در ابتدای سخنانش به اعتقادات رئیس عرفان حلقه در خصوص شیطان اشاره کرد و ابراز داشت: «م.ع.ط» معتقد است شیطان در نگاه اول عامل گمراهی و به همین دلیل منفور است و در نگاه دوم زمینه ساز امتحان و آزمایش انسان است که بدون وجود آن، کمال معنا ندارد و هنر انسان در غلبه بر آن آشکار می‌شود! همچنین وی اعتقاد دارد که «برای به وجود آمدن چرخه جهان دو قطبی، وجود عالم تضاد ضرورت دارد و برای همین منظور ابلیس به فرمان سجده بر آدم اعتنا نکرد و این وظیفه را انجام داد»!

وی با بیان اینکه «م.ع.ط» در تفکرات خویش شبه نمایشی را به تصویر می‌کشد که شیطان از طرف خدا مأموریت داشت که بر انسان سجده نکند!، افزود: در تفکرات رئیس فرقه شیطان جایگاهی بالاتر از روح‌القدس دارد که باید تمام این موارد بررسی شود، طبق آیات قرآن تمام موجوداتی که در این عالم خلق شده‌اند، خداوند می‌داند که مخلوقاتش به چه کارهایی دست می‌زند و شکی در این موضوع نیست، باید توجه داشت که خدا ما را گمراه نمی‌کند و با اختیاری که خداوند به ما داده است، این ما هستیم که راه گمراهی را انتخاب می‌کنیم، بلکه پروردگار بر اساس علمی که دارد می‌داند ما کدام راه را انتخاب می‌کنیم.

حجت‌الاسلام محرابی درباره ادعای «م.ع.ط» درباره عالم تضاد و لاتضاد و ماجرای سجده نکردن شیطان به انسان، خاطرنشان کرد: خداوند علم دارد که شیطان بر انسان سجده نمی‌کند، پس نقشه‌ای نبوده است و در هیچ یک از منابع دینی وجود ندارد که خداوند به شیطان مأموریت داده باشد، به طور مثال خداوند در عالم تشریع دزدی را حرام کرده است، ولی بنده‌ای از سر اختیار دزدی می‌کند، بنابراین مجازاتی را برای او در نظر گرفته است.

در ادامه ایرج عمیدی به عنوان موافق عرفان حلقه به بیان دیدگاه‌های رئیس فرقه درباره شیطان پرداخت و گفت: در آن مدتی که بنده شاگرد آقای «م.ع.ط» بودم می‌توانم شهادت بدهم که اعتقادات ایشان پرهیز از شیطان بوده است!، «م.ع.ط» معتقد است که شیطان مأمور بوده است که بر انسان سجده نکند.

وی در ادامه به برشی از سخنان شهید مطهری اشاره کرد و ادامه داد: وجود شیطان و شیطنت و اضلال او خود مبنى بر حکمت و مصلحتى است و به موجب همان حکمت و مصلحت، شیطان شر نسبى است نه شر حقیقى و واقعى و مطلق، از همه شگفت‌تر این است که بر حسب منطق قرآن، خدا خودش به شیطان، پست «اضلال» و «گمراه‌سازى» را اعطا فرموده است.

عمیدی دوباره تأکید کرد: مطابق نظر آقای «م.ع.ط» خداوند به ابلیس مأموریت داد که به فرمان سجده بر آمد اعتنا نکند و او نیز مأموریت را پذیرفت، پس تبعیت نکردن از فرمان سجده در ظاهر نافرمانی است و اگر نافرمانی نبود، تضادی هم نبود، در عین فرمانبرداری است، چون خداوند آن را از پیش تعیین کرده است.

*سجده نکردن شیطان بر انسان مجوب طرد او از درگاه الهی شد

حجت‌الاسلام محرابی در 5 دقیقه دوم مناظره با بیان اینکه مطلبی که از شهید مطهری توسط عمیری نقل شد، خلط مبحث بوده است، گفت: آیا خداوند به همه موجودات پستی داده است، یعنی همه ما را دزد آفریده است! پس صدامی که این همه قتل و کشتار مرتکب شد، خدا به او مأموریت داد که این کار را بکند، در این صورت صدام که جرمی مرتکب نشده است!! اگر خداوند به او مأموریت داده است، دور از عدل الهی است که او را مؤاخذه کند.

*شیطان بر خداوند کفر ورزید

وی ادامه داد: در قرآن کریم، خداوند می‌فرماید: «وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِکَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ فَسَجَدُواْ إِلاَّ إِبْلِیسَ أَبَى وَاسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنَ الْکَافِرِینَ»؛ چون فرشتگان را فرمودیم براى آدم سجده کنید پس بجز ابلیس که سر باز زد و کبر ورزید و از کافران شد [همه] به سجده درافتادند، بعد از اینکه شیطان از سجده کردن بر انسان امتناع کرد و بر خداوند کفر ورزید، خداوند او را از درگاه خود راند و او را مورد لعنت خویش قرار داد.

*چرا خداوند به شیطان مهلت داد

رئیس مؤسسه فرق و ادیان با بیان اینکه هنگامی که شیطان دید از سوی خداوند مورد غضب واقع شده است،‌ درخواست کرد که به خاطر چندین هزار سال عبادت به او مهلت دهد که بندگان را از راه توحید باز دارد، اظهار داشت: عدالت و سنت الهی، ایجاب می‌کرد که به او مهلت دهد، زیرا مهلت دادن، یکی از سنت‌های پروردگار است و بارها در آیات قرآن آمده تا اینکه بشر و شیطان هم فرصت عصیان و طغیان و هم مجال توبه و جبران داشته باشند، بنابراین پروردگار تا روز معین به شیطان مهلت داده است، باید توجه داشت که شیطان از سوی خدا مأموریتی برای گمراهی بشر نداشته است.

عمیدی باز به بخشی دیگر از بیانات شهید مطهری اشاره کرد و بیان داشت: در اینجا، خدا شیطان را مخاطب ساخته و به وى فرمان مى‌دهد که «هر که را از فرزندان آدم مى‌توانى بلغزان، با سواره نظام و پیاده نظامت بر آنان بتاز ... شیطان جز دروغ و فریب نویدشان نمى‌دهد»، گویى شیطان آمادگى خود را براى تحویل گرفتن پست اضلال، اعلام مى‌دارد آنجا که مى‌گوید: «به این سبب که مرا گمراه ساختى، بر سر راه ایشان خواهم نشست، آن گاه از پیش‌رو و از پشت سرشان، و از راست و از چپشان خواهم آمد و بیشتر آنان را سپاسگزار نخواهى یافت»، این در حالی است که در عرفان حلقه ما هیچ برداشت تقدسی نسبت به شیطان پیدا نمی‌کنیم!

*کافران تا ابد در آتش مخلدند

حجت‌الاسلام محرابی با بیان اینکه خداوند هیچ‌گاه بندگانش را به سوی آتش سوق نمی‌دهد، ابراز داشت: خداوند بندگان مؤمنش را به بهشت می‌برد، حتی بعضی از بندگان مؤمنش که مرتکب خطایی شده باشند را مدتی به جهنم می‌فرستد تا آثار گناه پاک شود و در نهایت به سوی بهشت رهنمون می‌سازد، اما در قرآن وعده داده شده است که کافران تا ابد در جهنم مخلد خواهند بود، پس این وعده درباره شیطان که به پرودگار کفر ورزید، صادق است.

*خداوند دو حزب را می‌شناسد

وی ادامه داد: در آیات قرآن خداوند متعال از دو حزب نام می‌برد یکی حزب الله؛ «وَمَن یَتَوَلَّ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ فَإِنَّ حِزْبَ اللّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ»  و دیگری حزب شیطان؛ « اسْتَحْوَذَ عَلَیْهِمُ الشَّیْطَانُ فَأَنسَاهُمْ ذِکْرَ اللَّهِ أُوْلَئِکَ حِزْبُ الشَّیْطَانِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّیْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ» منظور خداوند از این تقسیم‌بندی چیست، اشکال آقای «م.ع.ط» همین است که یک تیکه‌ای از عبارت را برداشته و یا ناقص درک کرده و آن را ارائه داده است، اینکه با ناقص خواندن یک جمله از شهید مطهری و همراه ساختن برداشت خود کار درستی نیست.

عمیدی بیان داشت: از نظر اسلام همه اشیاء با دست قدرت خداوند به وجود آمده است و هر چه آفریده خوب و نیک آفریده است که در آیات «اَلَّذِی أَحْسَنَ کُلَّ شَیْءٍ خَلَقَهُ» و «رَبُّنَا اَلَّذِی أَعْطی کُلَّ شَیْ ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدی» به آن اشاره شده است، شیطان هم مخلوق خداوند است!

*فطرت همه انسان‌ها پاک است، این انسان است که راه خود را انتخاب می‌کند

حجت‌الاسلام محرابی در بخشی از سخنان خویش تأکید کرد: کمال اجنه با کمال انسانی یکی است، همچنین خداوند همه را احسن آفریده است، بله! خداوند فطرت همه انسان‌ها را پاک آفریده است و اختیار داده است که انسان مسیر خودش را انتخاب کند، پس یک انسان می‌تواند مؤمن یا کافر شود.

*دشمن آشکاری که خداوند معرفی می‌کند

وی ادامه داد: پروردگار عالم در آیات قرآن می‌فرماید: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ»، و جن و انس را نیافریدم جز براى آنکه مرا بپرستند، پس اگر کسی از عبادت پروردگار سر باز زد، جرم مرتکب شده است، با این وجود خداوند در قرآن از شیطان به عنوان دشمن انسان نام می‌برد که «إِنَّ الشَّیْطَانَ لِلإِنسَانِ عَدُوٌّ مُّبِینٌ».

در ادامه مناظره گروهی از مخالفان و موافقان عرفان حلقه با بیان اندیشه‌ها و طرح سؤالات خود از کارشناسان پرداختند که نوع استقبال شرکت‌کنندگان باعث شد که جلسه پرسش و پاسخ با نیم‌ ساعت تأخیر به کار خود پایان دهد و حتی بعد از اتمام همایش «شیطان از عرفان حلقه» همچنان بازار مناظره داغ بود.